U koju god zemlju Južne i Centralne Amerike da otputujete, bićete zadivljeni kulturno-istorijskim nasleđem i spomenicima koji datiraju još od najranijih civilizacija koje svet poznaje. Piramide u Meksiku jedan su od najimpresivnijih dokaza o naprednim civilizacijama koje su živele na prostorima današnje Latinske Amerike.
Ove monumentalne građevine svojevrsna su arhitektonska čuda, ali i jedinstveni svedoci koji pružaju uvid u religiju, društvenu strukturu i svakodnevni život drevnih naroda Maja, Asteka i Teotivakanaca. Izgrađene sa neverovatnom preciznošću i svrhom koja danas intrigira maštu posetilaca, meksičke piramide unutar svojih zidova čuvaju dokaze koji rasvetljavaju tajne iz prošlosti.
Ako i vi volite da istražujete prošlost a razmišljate da vaše naredno putovanje bude neka daleka destinacija, možda ćete posle ovog teksta poželeti da posetite baš Meksiko i obiđete neke od piramida.
#1 Piramida Sunca, Teotivakan
Smeštena u drevnog gradu Teotivakanu, na oko 40 km severoistočno od Meksiko Sitija, piramida Sunca je jedna je od najvećih građevina ovakve vrste na svetu i najveći simbol moći civilizacije koja je naseljavala ovo područje pre više od 2000 godina. Igrađena je oko 200. godine nove ere kao centralni deo grada Teotivakana, koji je sa oko 200.000 stanovnika na svom vrhuncu bio jedan od najvećih gradova na svetu toga vremena.
Dimenzije piramide Sunca su impresivne. Visoka je 65 metara, sa kvadratnom bazom koja pokriva površinu od 225 x 225 m, što je čini trećom najvećom piramidom na svetu, odmah posle Velike piramide u Gizi i Piramide Cholula. Orijentisana je prema zapadu, najverovatnije zbog astronomskih i religijskih verovanja Teotivakanaca. Iako je svrha piramide i dalje predmet istraživanja, veruje se da je služila kao hram posvećen Suncu i kao centralno mesto za rituale i ceremonije.
U tunelima i komorama ispod piramide otrkiveni su mnogi arheološki predmeti, a jedan od najvrednijih je svakako statua mesoameričkog boga Huehueteotla koji je bio predmet obožavanja.
#2 Piramida Meseca, Teotivakan
U istom gradu, Teotivakanu, samo na severnom kraju Avenije mrtvih (kako se naziva glavna ulica) nalazi se Piramida Meseca, građena nekoliko vekova – od 100. do 450. godine naše ere, a na temeljima starije piramide koja potiče iz 2. veka pne.
Mesečeva piramida posvećena je boginji Meseca i elementima prirode kao što su voda i plodnost, što je reflektovano u njenoj dekoraciji i arhitekturi. Sa svake strane piramida ima stepenice koje vode do njenog vrha visokog 43 metra, gde su se najverovatnije odvijali rituali i ceremonije i odakle se pruža impresivan pogled na čitav arheološki lokalitet. Njen položaj na kraju Avenije mrtvih simbolizuje njenu važnost i povezanost sa kosmološkim verovanjima Teotivakanaca.
#3 Piramida El Kastiljo, Čičen Ica
Nijedno putovanje u Meksiko nije potpuno bez posete piramidi El Kastiljo. Poznata i kao Piramida Kukulkan, predstavlja jedan od najprepoznatljivijih simbola Majanske civilizacije.
Piramida El Kastiljo se nalazi u sklopu arheološkog lokaliteta Čičen Ica, na poluostrvu Jukatan oko 120 km ili sat i po vožnje od najbližeg većeg grada Meride. Sagrađena je između 8. i 12. veka u čast boga Kukulkana, zmijskog božanstva. Sa visinom od 30 i bazom od 55,3 x 55,3 m, predstavlja arhitektonsku strukturu koja impresionira neverovatnom preciznošću izgradnje.
Najfascinantnija osobina piramide Kukulkan je optički fenomen koji se događa tokom prolećne i jesenje ravnodnevnice, kada senke formiraju oblik zmije koja se spušta niz stepenice piramide. Ovaj fenomen privlači hiljade posetilaca svake godine i svedoči o visokom nivou astronomskog znanja koje su Maje posedovale. Piramida ima ukupno 365 stepenika, što simbolizuje broj dana u godini, ukazujući na povezanost sa Majanskim kalendarom.
Na arheološkom nalazištu Čičen Ica još se mogu videti i Hram ratnika koji predstavlja kopiju hrama u Tuli, samo većih dimenzija, sa stubovima u liku ratnika kao i Opservatorija, koja svedoči o snažnom interesovanju Maja za astronomska proučavanja.
#4 Piramida proroka, Ušmal
U drevnom Majanskom gradu Ušmalu na poluostrvu Jukatan, oko 80 km južno od Meride nalazi se jedna je od najneobičnijih piramida u Meksiku, Piramida proroka (čarobnjaka) ovalne (elipsaste) osnove. Iako legenda kaže da ju je za jednu noć sagradio patuljak sa natpirodnim moćima, ova piramida je zapravo građena od 6. veka da bi svoj potpuni izgled dobila 400 godina kasnije.
Specifična po svom strmom usponu i složenoj dekoraciji, sastoji se od pet hramova koji su građeni jedan preko drugog da bi na vrhu u 10. veku bio sagrađen i poslednji hram najmanje osnove koji nosi naziv Kuća proroka. Ukupna visina piramide je preko 30 metara.
Svaki nivo (hram) je bogato ukrašen skulpturama i maskama koje prikazuju Majanske bogove i mitološke figure. Ova piramida je deo većeg kompleksa u Ušmalu koji uključuje palate, hramove i stambene objekte, povezane impresivnim trgom koji je služio za javne ceremonije i okupljanja.
#5 Piramida Nohoč Mul, Koba
Velika humka, Veliki hram ili Piramida Nohoč Mul je najviša piramida na poluostrvu Jukatan, sa visinom od 42 metra. Nalazi se u drevnom majanskom gradu Kobi, oko 215 km istočno od Meride.
Piramida Nohoč Mul je građena između 7. i 10. veka nove ere i jedna je od retkih u Meksiku koja je otvorena za posetioce koji žele da se popnu na njen vrh. Do vrha vode strme stepenice, a odozgo puca spektakularan pogled na okolnu džunglu, arheološki lokalitet Koba i istoimeno jezero. Na vratima hrama na vrhu piramide možete videti i dva uklesana lika majanskih bogova.
Grad Koba, koji je bio važan trgovački centar i raskrsnica drevnih puteva, povezan je sa drugim majanskim gradovima mrežom drevnih puteva poznatih kao “sacbe”, što ukazuje na njegov značaj kao trgovačkog i kulturnog centra u regionu.
Velika Piramida u Čoluli ili kako je još nazivaju Tlačiualtepetl ili Tepanapa najveća je piramida na svetu po zapremini, iako nije najviša. Sa visinom od 66 metara i kvadratnom osnovom od 450 x 450 metara, nadmašuje čak i Veliku piramidu u Gizi po zapremini. Nalazi se u gradu Čolula u državi Pueblo oko 120 km južno od Meksiko Sitija. Izgradili su je Zapoteci (jedan od prvih naroda koji su naseljavali Meksiko) oko 300. godine pre nove ere, a kasnije su je proširili i renovirali Miksteci.
Piramida je slojevita, sa šest različitih faza izgradnje, a tokom vekova je bila prekrivena zemljom i vegetacijom, što je stvorilo utisak prirodnog brežuljka. Na njenom vrhu se nalazi crkva Gospe od Remediosa, izgrađena u 16. veku, što je čini jedinstvenim spojem drevne i kolonijalne arhitekture. Arheolozi su otkrili kompleksnu mrežu tunela (oko 8 km) unutar piramide, što je čini još impresivnijom i značajnijom.
Tepanapa je bila posvećena bogu Kecalkoatlu, pernatoj zmiji, što se lako može zaključiti po mnogim skulpturama i ukrasima unutar i oko piramide. Danas predstavlja svojevrsnu turističku atrakciju koju tokom čitave godine poseti na hiljade turista iz celog sveta.
#7 Piramida niša, El Tajin
U meksičkoj državi Verakruz, na oko 280 kilometara istočno od Meksiko Sitija, nalazi se još jedna grandiozna piramida, zaostavština naroda Totanaka. Piramida niša ili Piramida de los Nichos sagrađena je između 600. i 1200. godine nove ere. Ima visinu od oko 20 metara i kvadratnu osnovu od 36 x 36 metara. Poznata je po tome što ima 365 niša, što se tumači kao simbol dana u godini.
Piramida ima šest stepenastih nivoa, a svaka niša imala je ceremonijalnu funkciju, povezanu sa astronomskim i religijskim praksama Totonaka. Struktura je orijentisana prema istoku, što je tipično za mnoge mezoameričke građevine, koje se usklađuju sa kretanjem Sunca.
El Tajín, mesto na kome je locirana ova piramida, sa svojom bogatom arhitekturom, uključujući i piramidu niša, bio je ključni religijski i kulturni centar carstva. Danas je deo UNESCO-ve svetske baštine i ostaje značajan simbol drevne arhitekture.
Kroz vekove, piramide su služile kao središta religijskih obreda, simboli moći, ali i kao veza između ljudi i božanstava. Bilo da su smeštene u pustinjama Egipta, džunglama Centralne Amerike ili visoravnima Južne Amerike, one pokazuju građevinske veštine i duboku duhovnost drevnih civilizacija. I danas, nakon toliko vekova, piramide ne prestaju da intrigiraju naučnike ali i da zadivljuju turiste širom sveta.
Ukoliko do sada niste imali prilike da se upoznate sa kulturom naroda Meksika i vidite jedinstveno nasleđe drevnih civilizacija koje su živele na njegovom tlu, toplo vam preporučujemo da posetite barem neke od meksičkih piramida i arheoloških lokaliteta koje smo opisali u ovom blogu.
